Sylwia Wójcik, Katarzyna Mocny-Pachońska, Michał Wójcik, Tadeusz Morawiec
Wprowadzenie nowych metod leczenia w różnych specjalnościach medycznych wiąże się również z zastosowaniem w terapii nowych leków. W leczeniu różnych jednostek chorobowych coraz częściej stosowane są przewlekle leki przeciwzakrzepowe. Jest to obszerna grupa preparatów działających na różne składowe procesu krzepnięcia. Zdecydowaną większość preparatów przeciwzakrzepowych stosowanych w terapii przewlekłej możemy zaliczyć do grupy leków przeciwpłytkowych - hamujących aktywność płytek krwi, lub do leków przeciwkrzepliwych - wpływających na różne czynniki kaskady krzepnięcia. W ostatnich latach, dzięki postępowi w profilaktyce i leczeniu chorób sercowo-naczyniowych, w codziennej praktyce klinicznej możemy też spotkać chorych stosujących na stałe terapię łączącą dwa takie leki. W profilaktyce wtórnej oraz u pacjentów z wysokim ryzykiem zakrzepowo-zatorowym stosowana jest nawet terapia potrójna. Stosowanie wyżej wymienionych preparatów zapobiega tworzeniu zatorów, ale może stwarzać ryzyko nadmiernego krwawienia zagrażającego życiu lub zdrowiu chorego. Powikłania krwotoczne przewlekle stosowanych leków przeciwzakrzepowych są problem szczególnie istotnym u pacjentów, przygotowujących do zabiegów z zakresu chirurgii twarzoczaszki. W obrębie tej dziedziny możemy wyróżnić, według zaleceń Międzynarodowego Towarzystwa Zakrzepicy i Hemostazy, zabiegi o małym lub umiarkowanym ryzyku krwawienia oraz takie o wysokim ryzyku krwawienia. W przypadku operacji obarczonych wysokim ryzykiem krwawienia konieczne jest staranne przygotowanie chorego. Autorzy omawiają leki najczęściej stosowane w terapii przeciwzakrzepowej. Opisują ich rodzaje oraz mechanizmy działania i właściwości farmakologiczne. W poniższej pracy poglądowej, opierając się na aktualnej literaturze, przedstawione zostały zalecenia odnoszące się do każdego z wyżej wymienionych grup zabiegów. Omówione wytyczne pozwolą bezpiecznie przygotować pacjentów, którzy przewlekle przyjmują leki przeciwzakrzepowe, do rożnych zabiegów chirurgicznych w obrębie twarzoczaszki.
{"title":"Drugs most commonly used in chronic antithrombotic therapy and their impact on patients preparing for maxillofacial surgery.","authors":"Sylwia Wójcik, Katarzyna Mocny-Pachońska, Michał Wójcik, Tadeusz Morawiec","doi":"10.32383/farmpol/169369","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/169369","url":null,"abstract":"Wprowadzenie nowych metod leczenia w różnych specjalnościach medycznych wiąże się również z zastosowaniem w terapii nowych leków. W leczeniu różnych jednostek chorobowych coraz częściej stosowane są przewlekle leki przeciwzakrzepowe. Jest to obszerna grupa preparatów działających na różne składowe procesu krzepnięcia. Zdecydowaną większość preparatów przeciwzakrzepowych stosowanych w terapii przewlekłej możemy zaliczyć do grupy leków przeciwpłytkowych - hamujących aktywność płytek krwi, lub do leków przeciwkrzepliwych - wpływających na różne czynniki kaskady krzepnięcia. W ostatnich latach, dzięki postępowi w profilaktyce i leczeniu chorób sercowo-naczyniowych, w codziennej praktyce klinicznej możemy też spotkać chorych stosujących na stałe terapię łączącą dwa takie leki. W profilaktyce wtórnej oraz u pacjentów z wysokim ryzykiem zakrzepowo-zatorowym stosowana jest nawet terapia potrójna.\u0000Stosowanie wyżej wymienionych preparatów zapobiega tworzeniu zatorów, ale może stwarzać ryzyko nadmiernego krwawienia zagrażającego życiu lub zdrowiu chorego. Powikłania krwotoczne przewlekle stosowanych leków przeciwzakrzepowych są problem szczególnie istotnym u pacjentów, przygotowujących do zabiegów z zakresu chirurgii twarzoczaszki. W obrębie tej dziedziny możemy wyróżnić, według zaleceń Międzynarodowego Towarzystwa Zakrzepicy i Hemostazy, zabiegi o małym lub umiarkowanym ryzyku krwawienia oraz takie o wysokim ryzyku krwawienia. W przypadku operacji obarczonych wysokim ryzykiem krwawienia konieczne jest staranne przygotowanie chorego. Autorzy omawiają leki najczęściej stosowane w terapii przeciwzakrzepowej. Opisują ich rodzaje oraz mechanizmy działania i właściwości farmakologiczne. W poniższej pracy poglądowej, opierając się na aktualnej literaturze, przedstawione zostały zalecenia odnoszące się do każdego z wyżej wymienionych grup zabiegów. Omówione wytyczne pozwolą bezpiecznie przygotować pacjentów, którzy przewlekle przyjmują leki przeciwzakrzepowe, do rożnych zabiegów chirurgicznych w obrębie twarzoczaszki.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44756852","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
N. Janicka, Michał Świątek, Aleksandra Kaczmarek-Zalewska, Martyna Kotarba, Patrycja Karolczyk, Bartłomiej Jońca, K. Karłowicz-Bodalska
Mikrobiota jelitowa, czyli żywe organizmy zasiedlające przewód pokarmowy, odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Zaburzenia jej homeostazy wpływają negatywnie na pracę wielu narządów, przyczyniając się do rozwoju chorób – na przykład zaburzenie funkcjonowania układu pokarmowego oraz bariery jelitowej może prowadzić do rozwoju zaburzeń metabolicznych, chorób autoimmunizacyjnych i psychicznych. Dysbiozę jelitową stwierdzono u pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego, w zespole jelita drażliwego, atopowym zapaleniu skóry oraz zaburzeniach psychicznych między innymi w depresji, chorobie Alzheimera i schizofrenii. Celem pracy jest przegląd aktualnych publikacji naukowych dotyczących najnowszych badań przeprowadzonych na modelach zwierzęcych oraz badań klinicznych oceniających wpływ i rolę probiotyków w terapii depresji, chorób neurodegeneracyjnych oraz wyjaśnienie pojęcia osi mózgowo-jelitowej. Probiotyki i prebiotyki odgrywające rolę w funkcjonowaniu osi jelito-mózg, zasiedlające przewód pokarmowy uszczelniają barierę jelitową, wspierają pracę układu nerwowego (poprzez syntezę m.in. serotoniny, noradrenaliny, acetylocholiny, kwasu gamma-aminomasłowego), układu hormonalnego (obniżają stężenie kortyzolu) oraz immunologicznego (pobudzają syntezę komórek przeciwzapalnych). W przypadku chorób neurodegeneracyjnych tj. chorobie Parkinsona czy Alzheimera bakterie probiotyczne łagodzą objawy towarzyszące, poprawiają funkcje jelit i mózgu, zwiększają komfort życia pacjentów, ponadto przyczyniają się również do hamowania rozwoju tych schorzeń. Aktualne dane potwierdzają zmiany zachodzące w mikroflorze jelitowej w wyżej wymienionych chorobach, a także sugerują pozytywny wpływ na zdrowie oraz aktywność mózgu. Udowodniono, że mikrobiota bierze udział w produkcji neuroprzekaźników, wpływa na oś podwzgórze – przysadka – nadnercza, która ma duże znaczenie w przebiegu depresji i niektórych zaburzeń psychicznych. Mimo licznych badań potwierdzających skuteczność uzupełniania mikrobioty jelitowej o zdefiniowane szczepy bakteryjne, ta obiecująca, często praktykowana metoda, wymaga przeprowadzenia dalszych badań klinicznych oraz pogłębiania wiedzy o mechanizmach leżących u podstaw jej działania.
{"title":"Promising uses of probiotic bacteria as depression and neurodegenerative diseases therapy support - recent studies review","authors":"N. Janicka, Michał Świątek, Aleksandra Kaczmarek-Zalewska, Martyna Kotarba, Patrycja Karolczyk, Bartłomiej Jońca, K. Karłowicz-Bodalska","doi":"10.32383/farmpol/168696","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/168696","url":null,"abstract":"Mikrobiota jelitowa, czyli żywe organizmy zasiedlające przewód pokarmowy, odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Zaburzenia jej homeostazy wpływają negatywnie na pracę wielu narządów, przyczyniając się do rozwoju chorób – na przykład zaburzenie funkcjonowania układu pokarmowego oraz bariery jelitowej może prowadzić do rozwoju zaburzeń metabolicznych, chorób autoimmunizacyjnych i psychicznych. Dysbiozę jelitową stwierdzono u pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego, w zespole jelita drażliwego, atopowym zapaleniu skóry oraz zaburzeniach psychicznych między innymi w depresji, chorobie Alzheimera i schizofrenii. \u0000Celem pracy jest przegląd aktualnych publikacji naukowych dotyczących najnowszych badań przeprowadzonych na modelach zwierzęcych oraz badań klinicznych oceniających wpływ i rolę probiotyków w terapii depresji, chorób neurodegeneracyjnych oraz wyjaśnienie pojęcia osi mózgowo-jelitowej. Probiotyki i prebiotyki odgrywające rolę w funkcjonowaniu osi jelito-mózg, zasiedlające przewód pokarmowy uszczelniają barierę jelitową, wspierają pracę układu nerwowego (poprzez syntezę m.in. serotoniny, noradrenaliny, acetylocholiny, kwasu gamma-aminomasłowego), układu hormonalnego (obniżają stężenie kortyzolu) oraz immunologicznego (pobudzają syntezę komórek przeciwzapalnych).\u0000W przypadku chorób neurodegeneracyjnych tj. chorobie Parkinsona czy Alzheimera bakterie probiotyczne łagodzą objawy towarzyszące, poprawiają funkcje jelit i mózgu, zwiększają komfort życia pacjentów, ponadto przyczyniają się również do hamowania rozwoju tych schorzeń. Aktualne dane potwierdzają zmiany zachodzące w mikroflorze jelitowej w wyżej wymienionych chorobach, a także sugerują pozytywny wpływ na zdrowie oraz aktywność mózgu. Udowodniono, że mikrobiota bierze udział w produkcji neuroprzekaźników, wpływa na oś podwzgórze – przysadka – nadnercza, która ma duże znaczenie w przebiegu depresji i niektórych zaburzeń psychicznych. \u0000Mimo licznych badań potwierdzających skuteczność uzupełniania mikrobioty jelitowej o zdefiniowane szczepy bakteryjne, ta obiecująca, często praktykowana metoda, wymaga przeprowadzenia dalszych badań klinicznych oraz pogłębiania wiedzy o mechanizmach leżących u podstaw jej działania.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46419287","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Przedmiot badań Żywienie pozajelitowe jest metodą leczniczą polegającą na dostarczeniu do organizmu pacjenta składników odżywczych drogą dożylną. Można je podzielić na całkowite żywienie pozajelitowe, gdy pacjent otrzymuje tą drogą wszystkie składniki odżywcze, oraz uzupełniające żywienie pozajelitowe gdy część składników odżywczych jest przyjmowana przez chorego na ograniczonym poziomie. Żywienie pozajelitowe odgrywa kluczową rolę w leczeniu wielu jednostek chorobowych, takich jak stany kataboliczne, niedożywienie czy niedojrzałość przewodu pokarmowego u noworodków. Przygotowanie mieszanin do żywienia pozajelitowego ma miejsce w aptece szpitalnej, gdzie preparaty te mogą zostać sporządzone ręcznie lub z użyciem specjalistycznych mieszalników. Cel badań Badanie obejmuje porównanie funkcjonalności dwóch mieszalników do żywienia pozajelitowego: Baxter ExactaMix 2400 oraz Fresenius KabiHelp. Porównanie skupia się na takich aspektach tych urządzeń jak: czas przygotowania i uruchomienia mieszalnika, liczba poprawnie przygotowanych worków do żywienia pozajelitowego, sterylności pracy urządzeń oraz używanego przez nie oprogramowania. Materiał i metody Porównanie czasu przygotowania i uruchomienia mieszalnika obejmowało trzy próby dla każdego urządzenia. Określenie liczby poprawnie przygotowanych worków do żywienia pozajelitowego opierało się na obserwacji pracy mieszalnika polegającej na przygotowaniu 30 worków i analizie odchylenia w wadze gotowego worka w stosunku do jego przewidywanej masy. Na obydwóch urządzeniach przeprowadzono test sterylności w celu określenia, czy przygotowywane worki są bezpieczne mikrobiologicznie. Ocena stabilności oprogramowania obejmowała ustalenie liczby błędów, które wyświetlały się podczas pracy urządzenia. Badanie obejmowało również porównanie liczby dostępnych wersji językowych na każdym mieszalniku, oferowanych przez programy opcji, rodzaju wyświetlanych informacji, podobieństw graficznych interfejsu oraz zainstalowanych systemów operacyjnych. Wyniki Czas przygotowania i uruchomienia obu mieszalników okazał się nie różnić statystycznie (p = 0.742). W odniesieniu do liczby poprawnie przygotowanych worków do żywienia pozajelitowego (n = 30), mieszalnik Fresenius KabiHelp wykonał ich prawidłowo 27, a Baxter ExactaMix 2400 przygotował poprawnie 24 worki, co również nie było istotne statystycznie (p = 0.721). Obydwa urządzenia pomyślnie przeszły test sterylności. Co więcej, nie wykazano istotnej różnicy pomiędzy stabilnością oprogramowania obu urządzeń (p = 0.326), ponieważ Baxter ExactaMix 2400 wyświetlił podczas pracy jeden błąd, a Fresenius KabiHelp pracował bezawaryjnie. Programy na obu mieszalnikach oferowały takie same opcje oraz gwarantowały dostęp do tego samego typu informacji, pracowały jednak na innych systemach operacyjnych. Zaobserwowano także różnicę w odniesieniu do liczby dostępnych na urządzeniach wersji językowych: Fresenius KabiHelp oferuje bowiem ich osiem, a Baxter ExactaMix 2400 jedną. Wnioski Wyniki
{"title":"A comparative review of Baxter ExactaMix 2400 and Fresenius KabiHelp Parenteral Nutrition Compounder Devices","authors":"Marcin Mateusz Granat","doi":"10.32383/farmpol/168682","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/168682","url":null,"abstract":"Przedmiot badań\u0000Żywienie pozajelitowe jest metodą leczniczą polegającą na dostarczeniu do organizmu pacjenta składników odżywczych drogą dożylną. Można je podzielić na całkowite żywienie pozajelitowe, gdy pacjent otrzymuje tą drogą wszystkie składniki odżywcze, oraz uzupełniające żywienie pozajelitowe gdy część składników odżywczych jest przyjmowana przez chorego na ograniczonym poziomie. Żywienie pozajelitowe odgrywa kluczową rolę w leczeniu wielu jednostek chorobowych, takich jak stany kataboliczne, niedożywienie czy niedojrzałość przewodu pokarmowego u noworodków. Przygotowanie mieszanin do żywienia pozajelitowego ma miejsce w aptece szpitalnej, gdzie preparaty te mogą zostać sporządzone ręcznie lub z użyciem specjalistycznych mieszalników.\u0000Cel badań\u0000Badanie obejmuje porównanie funkcjonalności dwóch mieszalników do żywienia pozajelitowego: Baxter ExactaMix 2400 oraz Fresenius KabiHelp. Porównanie skupia się na takich aspektach tych urządzeń jak: czas przygotowania i uruchomienia mieszalnika, liczba poprawnie przygotowanych worków do żywienia pozajelitowego, sterylności pracy urządzeń oraz używanego przez nie oprogramowania.\u0000Materiał i metody\u0000Porównanie czasu przygotowania i uruchomienia mieszalnika obejmowało trzy próby dla każdego urządzenia. Określenie liczby poprawnie przygotowanych worków do żywienia pozajelitowego opierało się na obserwacji pracy mieszalnika polegającej na przygotowaniu 30 worków i analizie odchylenia w wadze gotowego worka w stosunku do jego przewidywanej masy. Na obydwóch urządzeniach przeprowadzono test sterylności w celu określenia, czy przygotowywane worki są bezpieczne mikrobiologicznie. Ocena stabilności oprogramowania obejmowała ustalenie liczby błędów, które wyświetlały się podczas pracy urządzenia. Badanie obejmowało również porównanie liczby dostępnych wersji językowych na każdym mieszalniku, oferowanych przez programy opcji, rodzaju wyświetlanych informacji, podobieństw graficznych interfejsu oraz zainstalowanych systemów operacyjnych.\u0000Wyniki\u0000Czas przygotowania i uruchomienia obu mieszalników okazał się nie różnić statystycznie (p = 0.742). W odniesieniu do liczby poprawnie przygotowanych worków do żywienia pozajelitowego (n = 30), mieszalnik Fresenius KabiHelp wykonał ich prawidłowo 27, a Baxter ExactaMix 2400 przygotował poprawnie 24 worki, co również nie było istotne statystycznie (p = 0.721). Obydwa urządzenia pomyślnie przeszły test sterylności. Co więcej, nie wykazano istotnej różnicy pomiędzy stabilnością oprogramowania obu urządzeń (p = 0.326), ponieważ Baxter ExactaMix 2400 wyświetlił podczas pracy jeden błąd, a Fresenius KabiHelp pracował bezawaryjnie. Programy na obu mieszalnikach oferowały takie same opcje oraz gwarantowały dostęp do tego samego typu informacji, pracowały jednak na innych systemach operacyjnych. Zaobserwowano także różnicę w odniesieniu do liczby dostępnych na urządzeniach wersji językowych: Fresenius KabiHelp oferuje bowiem ich osiem, a Baxter ExactaMix 2400 jedną.\u0000Wnioski\u0000Wyniki ","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43318580","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Zaburzenia w równowadze pomiędzy wytwarzaniem i kumulacją reaktywnych form tlenu a prawidłowym działaniem systemów antyoksydacyjnych stanowią źródło zjawiska zwanego stresem oksydacyjnym. W warunkach fizjologicznych w organizmie człowieka warunki wspomnianej równowagi są zachowane, jednakże w stanach patologicznych związanych z narażeniem na reaktywne formy tlenu lub także w przebiegu chorób homeostaza komórkowa może zostać zaburzona. Od wielu lat znana jest rola stresu oksydacyjnego w przebiegu patogenezie i przebiegu schorzeń, dotykających wiele narządów. Miażdżyca tętnic, nadciśnienie tętnicze zaliczane do chorób układu krążenia lub choroby neurologiczne takie jak choroba Parkinsona oraz choroba Alzheimera to tylko wybrane przykłady schorzeń, w których rola stresu oksydacyjnego jest znana od lat. Odkrycie nowych technologii, a także czasami nie w pełni wyjaśniona patogeneza wielu chorób stanowi podstawę do dalszych badań dotyczących wpływu reaktywnych form tlenu na procesy patologiczne zachodzące w trakcie rozwoju choroby oraz zjawiska zachodzące podczas leczenia. W chwili obecnej przeprowadzane są liczne badania i eksperymenty kliniczne, których tematyka związana jest z wpływem reaktywnych form tlenu na patogenezę, obraz kliniczny oraz proces leczenia różnorodnych schorzeń. W związku z faktem, iż choroby nowotworowe według przewidywań staną się najczęstszą przyczyną zgonów, generacja stresu oksydacyjnego w komórkach neoblastycznych może stać się wręcz przeciwnie podstawą terapii. Celem niniejszego artykułu jest przegląd ostatnich doniesień naukowych dotyczących roli stresu oksydacyjnego w patogenezie oraz przebiegu wybranych schorzeń tj. chorób neurologicznych (m.in. choroby Parkinsona, choroby Alzheimera, stwardnienia rozsianego czy choroby Huntingtona), chorób układu sercowo-naczyniowego (m.in. miażdżycy tętnic, nadciśnienia tętniczego i płucnego), chorób cywilizacyjnych (cukrzycy oraz osteoporozy) oraz chorób nowotworowych także w aspekcie terapii związkami generującymi stres oksydacyjny.
{"title":"Participation of oxidative stress in selected diseases in the light of the latest research","authors":"Justyna Fołta, Z. Rzepka, D. Wrześniok","doi":"10.32383/farmpol/167071","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/167071","url":null,"abstract":"Zaburzenia w równowadze pomiędzy wytwarzaniem i kumulacją reaktywnych form tlenu a prawidłowym działaniem systemów antyoksydacyjnych stanowią źródło zjawiska zwanego stresem oksydacyjnym. W warunkach fizjologicznych w organizmie człowieka warunki wspomnianej równowagi są zachowane, jednakże w stanach patologicznych związanych z narażeniem na reaktywne formy tlenu lub także w przebiegu chorób homeostaza komórkowa może zostać zaburzona. Od wielu lat znana jest rola stresu oksydacyjnego w przebiegu patogenezie i przebiegu schorzeń, dotykających wiele narządów. Miażdżyca tętnic, nadciśnienie tętnicze zaliczane do chorób układu krążenia lub choroby neurologiczne takie jak choroba Parkinsona oraz choroba Alzheimera to tylko wybrane przykłady schorzeń, w których rola stresu oksydacyjnego jest znana od lat. Odkrycie nowych technologii, a także czasami nie w pełni wyjaśniona patogeneza wielu chorób stanowi podstawę do dalszych badań dotyczących wpływu reaktywnych form tlenu na procesy patologiczne zachodzące w trakcie rozwoju choroby oraz zjawiska zachodzące podczas leczenia. W chwili obecnej przeprowadzane są liczne badania i eksperymenty kliniczne, których tematyka związana jest z wpływem reaktywnych form tlenu na patogenezę, obraz kliniczny oraz proces leczenia różnorodnych schorzeń. W związku z faktem, iż choroby nowotworowe według przewidywań staną się najczęstszą przyczyną zgonów, generacja stresu oksydacyjnego w komórkach neoblastycznych może stać się wręcz przeciwnie podstawą terapii. \u0000Celem niniejszego artykułu jest przegląd ostatnich doniesień naukowych dotyczących roli stresu oksydacyjnego w patogenezie oraz przebiegu wybranych schorzeń tj. chorób neurologicznych (m.in. choroby Parkinsona, choroby Alzheimera, stwardnienia rozsianego czy choroby Huntingtona), chorób układu sercowo-naczyniowego (m.in. miażdżycy tętnic, nadciśnienia tętniczego i płucnego), chorób cywilizacyjnych (cukrzycy oraz osteoporozy) oraz chorób nowotworowych także w aspekcie terapii związkami generującymi stres oksydacyjny.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43238905","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
B. Rospond, Joanna Piotrowska, W. Opoka, B. Szewczyk, A. Krakowska
Istnieje duża różnorodność dostępnych wód butelkowanych, wśród których można wyróżnić m.in. wody źródlane, wysoko-, średnio- i niskozmineralizowane wody mineralne. W lecznictwie największe zastosowanie znalazły wody o najwyższej zawartości soli mineralnych (>1000 ppm), a więc wody lecznicze. Jedną z najczęściej stosowanych form aplikacji opisanych wód są m.in. inhalacje. Warto jednak nadmienić, iż stosowanie tych wód m.in. poprzez wysoką zawartość składników mineralnych (jonów baru, chlorkowych, siarczanowych) nie jest obojętne dla ludzkiego zdrowia. Natomiast niewiele wiadomo na temat ograniczeń stosowania metod zewnętrznych, a w szczególności tak popularnej w ostatnim czasie aerozoloterapii. Popularność tej metody leczniczej wynika z faktu, iż może ona zostać zastosowana w każdej grupie wiekowej pacjentów i w przeciwieństwie do podania doustnego, cechuje się szybszym początkiem działania i dużo większym profilem bezpieczeństwa terapii. Warto zwrócić uwagę, iż nie wszyscy producenci wód leczniczych podają pełny skład mineralny swojego produktu, jak również nie deklarują czy dana woda mineralna może być stosowana u dzieci. Celem pracy była analiza ilościowa wybranych metali: sodu, potasu, magnezu, żelaza i cynku w 7 wytypowanych wodach leczniczych i mineralnych. Do wytworzenia aerozolu posłużyło nowo skonstruowane urządzenie Mini-tężnia 2018. W większości badanych wód (oprócz zawartości cynku w wodzie Słotwinka) wykazano statystycznie istotne zmiany w zawartości badanych jonów w odniesieniu do próby kontrolnej, którą stanowiły mineralizaty uzyskane z sączków poddanych działaniu aerozolu z wody czterokrotnie destylowanej. Największą zawartość jonów dwu- i trójwartościowych stwierdzono w mineralizacie otrzymanym z Zabłockiej Mgiełki Solankowej, natomiast najwyższą zawartość kationów jednowartościowych odznaczały się wody Franciszek i Helena. We wszystkich próbkach uzyskane zawartości jonów wskazują na możliwość wykorzystania badanych wód w aerozoloterapii. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że urządzenie „Minitężnia-2018” może być wykorzystane do badania aerozoli.
{"title":"Determination of the content of bioelements in an aerosol produced from commercially available mineral waters using a Mini Graduation Tower-2018 device","authors":"B. Rospond, Joanna Piotrowska, W. Opoka, B. Szewczyk, A. Krakowska","doi":"10.32383/farmpol/168697","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/168697","url":null,"abstract":"Istnieje duża różnorodność dostępnych wód butelkowanych, wśród których można wyróżnić\u0000m.in. wody źródlane, wysoko-, średnio- i niskozmineralizowane wody mineralne. W lecznictwie największe zastosowanie znalazły wody o najwyższej zawartości soli mineralnych (>1000 ppm), a więc wody lecznicze. Jedną z najczęściej stosowanych form aplikacji opisanych wód są m.in. inhalacje. Warto jednak nadmienić, iż stosowanie tych wód m.in. poprzez wysoką zawartość składników mineralnych (jonów baru, chlorkowych, siarczanowych) nie jest obojętne dla ludzkiego zdrowia. Natomiast niewiele wiadomo na temat ograniczeń stosowania metod zewnętrznych, a w szczególności tak popularnej w ostatnim czasie aerozoloterapii. Popularność tej metody leczniczej wynika z faktu, iż może ona zostać zastosowana w każdej grupie wiekowej pacjentów i w przeciwieństwie do podania doustnego, cechuje się szybszym początkiem działania i dużo większym profilem bezpieczeństwa terapii. Warto zwrócić uwagę, iż nie wszyscy producenci wód leczniczych podają pełny skład mineralny swojego produktu, jak również nie deklarują czy dana woda mineralna może być stosowana u dzieci. Celem pracy była analiza ilościowa wybranych metali: sodu, potasu, magnezu, żelaza i cynku w 7 wytypowanych wodach leczniczych i mineralnych. Do wytworzenia aerozolu posłużyło nowo skonstruowane urządzenie Mini-tężnia 2018. W większości badanych wód (oprócz zawartości cynku w wodzie Słotwinka) wykazano statystycznie istotne zmiany w zawartości badanych jonów w odniesieniu do próby kontrolnej, którą stanowiły mineralizaty uzyskane z sączków poddanych działaniu aerozolu z wody czterokrotnie destylowanej. Największą zawartość jonów dwu- i trójwartościowych stwierdzono w mineralizacie otrzymanym z Zabłockiej Mgiełki Solankowej, natomiast najwyższą zawartość kationów jednowartościowych odznaczały się wody Franciszek i Helena. We wszystkich próbkach uzyskane zawartości jonów wskazują na możliwość wykorzystania badanych wód w aerozoloterapii. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że urządzenie „Minitężnia-2018” może być wykorzystane do badania aerozoli.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49271044","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Łuszczyca jest jedną z najczęstszych przewlekłych dermatoz o charakterze zapalnym. Pomimo wielu lat badań, jej etiologia pozostaje wciąż nie w pełni wyjaśniona. Na rozwój i przebieg choroby mają wpływ różne czynniki immunologiczne, genetyczne oraz środowiskowe. Głównym objawem choroby są zazwyczaj suche, łuszczące się zmiany skórne wynikające ze wzmożonej proliferacji naskórka i przewlekłego stanu zapalnego. Jednak obraz kliniczny łuszczycy jest zróżnicowany, a zmiany mogą dotyczyć nie tylko skóry, ale również paznokci, owłosionej skóry głowy czy stawów. W pierwszej części artykułu został przedstawiony obraz kliniczny choroby, jej patogeneza oraz najczęstsze choroby współistniejące u pacjentów. W terapii łuszczycy stosuje się farmakoterapię miejscową, ogólnoustrojową i fototerapię, zarówno w formie monoterapii jak i w leczeniu skojarzonym, w zależności od nasilenia oraz umiejscowienia zmian łuszczycowych. Zastosowana terapia powinna zmniejszać objawy choroby, przy niskim ryzyku wystąpienia działań niepożądanych. W artykule zaprezentowano, zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, możliwości terapii systemowej łuszczycy, stosowanej u pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią choroby. W charakterystyce uwzględniono metotreksat, acytretynę, cyklosporynę, dimetylan fumaranu i apremilast, a także zaprezentowano najnowszy na rynku ogólnoświatowym lek deukrawacytynib, który został zaaprobowany przez EMA na początku 2023 r. W ostatnim podrozdziale artykułu przedstawiono możliwości leczenia biologicznego, zarówno łuszczycy plackowatej, jak i łuszczycowego zapalenia stawów. Terapia ta jest szczególnie polecana u pacjentów, u których nie osiągnięto poprawy stosując w przeszłości co najmniej dwa różne leki podawane doustnie oraz u chorych z przeciwwskazaniami do leczenia systemowego. W podrozdziale uwzględniono przeciwciała dostępne w polskich programach lekowych, które charakteryzują się różnymi mechanizmami działania (inhibitory TNF-α, inhibitory IL-17, inhibitory IL-23), inhibitory kinaz janusowych, a także leki z tych grup, takie jak bimekizumab czy brodalumab, które jeszcze nie są dostępne dla polskich pacjentów.
{"title":"Psoriasis part 1 – clinical picture, pathogenesis, systemic treatment","authors":"B. Pietrzak, E. Zwierzyńska, E. Hytroś","doi":"10.32383/farmpol/168683","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/168683","url":null,"abstract":"Łuszczyca jest jedną z najczęstszych przewlekłych dermatoz o charakterze zapalnym. Pomimo wielu lat badań, jej etiologia pozostaje wciąż nie w pełni wyjaśniona. Na rozwój i przebieg choroby mają wpływ różne czynniki immunologiczne, genetyczne oraz środowiskowe. Głównym objawem choroby są zazwyczaj suche, łuszczące się zmiany skórne wynikające ze wzmożonej proliferacji naskórka i przewlekłego stanu zapalnego. Jednak obraz kliniczny łuszczycy jest zróżnicowany, a zmiany mogą dotyczyć nie tylko skóry, ale również paznokci, owłosionej skóry głowy czy stawów. W pierwszej części artykułu został przedstawiony obraz kliniczny choroby, jej patogeneza oraz najczęstsze choroby współistniejące u pacjentów. W terapii łuszczycy stosuje się farmakoterapię miejscową, ogólnoustrojową i fototerapię, zarówno w formie monoterapii jak i w leczeniu skojarzonym, w zależności od nasilenia oraz umiejscowienia zmian łuszczycowych. Zastosowana terapia powinna zmniejszać objawy choroby, przy niskim ryzyku wystąpienia działań niepożądanych. W artykule zaprezentowano, zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, możliwości terapii systemowej łuszczycy, stosowanej u pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią choroby. W charakterystyce uwzględniono metotreksat, acytretynę, cyklosporynę, dimetylan fumaranu i apremilast, a także zaprezentowano najnowszy na rynku ogólnoświatowym lek deukrawacytynib, który został zaaprobowany przez EMA na początku 2023 r. W ostatnim podrozdziale artykułu przedstawiono możliwości leczenia biologicznego, zarówno łuszczycy plackowatej, jak i łuszczycowego zapalenia stawów. Terapia ta jest szczególnie polecana u pacjentów, u których nie osiągnięto poprawy stosując w przeszłości co najmniej dwa różne leki podawane doustnie oraz u chorych z przeciwwskazaniami do leczenia systemowego. W podrozdziale uwzględniono przeciwciała dostępne w polskich programach lekowych, które charakteryzują się różnymi mechanizmami działania (inhibitory TNF-α, inhibitory IL-17, inhibitory IL-23), inhibitory kinaz janusowych, a także leki z tych grup, takie jak bimekizumab czy brodalumab, które jeszcze nie są dostępne dla polskich pacjentów.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45446533","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Dorota Sylwia Sawczuk, Zuzanna Perkowska, Maciej Małecki
Maści, kremy, żele w onkologii doświadczalnej i klinicznej Leczenie pacjentów onkologicznych najczęściej utożsamiane jest ze stosowaniem chemioterapii, chirurgii oraz radioterapii. Z uwagi na bezpieczeństwo stosowania ich w porównaniu do klasycznej terapii systemowej, półstałe formulacje do stosowania zewnętrznego w onkologii zyskują coraz większe zainteresowanie wśród badaczy. Efektywna farmakoterapia miejscowa w onkologii, wykorzystująca półstałe formulacje, stanowi wyzwanie technologiczne dla farmaceutów. Struktura naskórka utrudnia penetrację hydrofilowych substancji przeciwnowotworowych do głębszych warstw skóry. Substancje aktywne pozostają w warstwie rogowej naskórka, która stanowi barierę fizjologiczną. Bariera jaką jest warstwa rogowa naskórka powoduje, że dotychczas zarejestrowano niewielką ilość preparatów stosowanych zewnętrznie, które są wskazane do leczenia przeciwnowotworowego. Celem niniejszej pracy była ocena dostępności terapeutycznej leków onkologicznych, zastosowanych w półstałych preparatach, głownie maściach, kremach i żelach. W pracy dokonano przeglądu piśmiennictwa w zakresie badań doświadczalnych i prób klinicznych oraz danych Urzędu Patentowego RP oraz Europejskiego Urzędu Patentowego weryfikujących użyteczność formulacji półstałych. Zwrócono uwagę na właściwości fizykochemiczne substancji czynnych, co warunkuje uzyskiwaną postać farmaceutyczną, a także na charakterystykę substancji pomocniczych. Badania koncentrują się na takich postaciach leków jak kremy (60%), żele (25%) i maści (15%). Miejscowe stosowanie leków o aktywności przeciwnowotworowej sprzyja zwiększaniu skuteczności terapeutycznej. Dzięki zastosowaniu farmakoterapii zewnętrznej, możliwe jest minimalizowanie ogólnoustrojowych skutków ubocznych, ukierunkowanie działania bezpośrednio na zmiany nowotworowe, osiąganie optymalnego stężenia substancji leczniczej w miejscu docelowym. Formy półstałe mogą być zalecane pacjentom, którzy nie kwalifikują się do zabiegów chirurgicznych lub chemioterapii systemowej. Szczególne zainteresowanie budzą kremy i żele wnoszące dobrze rozpoznawalne w onkologii cytostatyki, jak 5-fluorouracyl, paklitaksel, tamoksifen.
{"title":"Ointments, creams and gels in experimental and clinical oncology","authors":"Dorota Sylwia Sawczuk, Zuzanna Perkowska, Maciej Małecki","doi":"10.32383/farmpol/166321","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/166321","url":null,"abstract":"Maści, kremy, żele w onkologii doświadczalnej i klinicznej\u0000Leczenie pacjentów onkologicznych najczęściej utożsamiane jest ze stosowaniem chemioterapii, chirurgii oraz radioterapii. Z uwagi na bezpieczeństwo stosowania ich w porównaniu do klasycznej terapii systemowej, półstałe formulacje do stosowania zewnętrznego w onkologii zyskują coraz większe zainteresowanie wśród badaczy. Efektywna farmakoterapia miejscowa w onkologii, wykorzystująca półstałe formulacje, stanowi wyzwanie technologiczne dla farmaceutów. Struktura naskórka utrudnia penetrację hydrofilowych substancji przeciwnowotworowych do głębszych warstw skóry. Substancje aktywne pozostają w warstwie rogowej naskórka, która stanowi barierę fizjologiczną. Bariera jaką jest warstwa rogowa naskórka powoduje, że dotychczas zarejestrowano niewielką ilość preparatów stosowanych zewnętrznie, które są wskazane do leczenia przeciwnowotworowego. \u0000Celem niniejszej pracy była ocena dostępności terapeutycznej leków onkologicznych, zastosowanych w półstałych preparatach, głownie maściach, kremach i żelach. W pracy dokonano przeglądu piśmiennictwa w zakresie badań doświadczalnych i prób klinicznych oraz danych Urzędu Patentowego RP oraz Europejskiego Urzędu Patentowego weryfikujących użyteczność formulacji półstałych. Zwrócono uwagę na właściwości fizykochemiczne substancji czynnych, co warunkuje uzyskiwaną postać farmaceutyczną, a także na charakterystykę substancji pomocniczych. Badania koncentrują się na takich postaciach leków jak kremy (60%), żele (25%) i maści (15%).\u0000Miejscowe stosowanie leków o aktywności przeciwnowotworowej sprzyja zwiększaniu skuteczności terapeutycznej. Dzięki zastosowaniu farmakoterapii zewnętrznej, możliwe jest minimalizowanie ogólnoustrojowych skutków ubocznych, ukierunkowanie działania bezpośrednio na zmiany nowotworowe, osiąganie optymalnego stężenia substancji leczniczej w miejscu docelowym. Formy półstałe mogą być zalecane pacjentom, którzy nie kwalifikują się do zabiegów chirurgicznych lub chemioterapii systemowej. Szczególne zainteresowanie budzą kremy i żele wnoszące dobrze rozpoznawalne w onkologii cytostatyki, jak 5-fluorouracyl, paklitaksel, tamoksifen.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45789747","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Jest to artykuł z zakresu historii farmacji oraz prawa, dla którego wspólnym mianownikiem jest janusowe oblicze szczwołu plamistego (gr. κώνειον; łac. Conium maculatum L.). To trująca roślina z rodziny selerowatych (Apiaceae), kojarzona zazwyczaj z niesprawiedliwym wyrokiem sądu ateńskiego na Sokratesa. Współcześnie szczwół plamisty jest nierzadko mylony z szalejem jadowitym (Cicuta virosa L.), który jednakże nie występował na terenie starożytnej Grecji i żaden z autorów nie wymieniał go w swoich dziełach. Szczwół plamisty był jedną z lepiej znanych roślin trujących, zarówno w starożytności grecko-rzymskiej, jak i w Bizancjum. W antyku doceniano również jego uzdrawiające właściwości, traktując szczwół jako ziele lecznicze i składnik wielu farmakologicznych preparatów. Recepty zawierające w swym składzie Conium maculatum przepisywali najsłynniejsi antyczni lekarze, aptekarze i botanicy, jak Hipppokrates z Kos, prekursor współczesnej farmakologii Pedanios Dioskurydes oraz Klaudiusz Galen, ale także Aulus Korneliusz Celsus, Areteusz z Kapadocji, Marcellus Empiryk, i inni. Ich ustalenia potwierdzili następnie lekarze wczesnobizantyjscy, jak Paweł z Eginy czy Orybazjusz. O cykucie rozpisywali się również starożytni poeci, filozofowie i historycy, jak Platon, Arystofanes, Pliniusz Starszy oraz Nikander z Kolofonu. Zainteresowanie szczwołem ze strony antycznego środowiska medycznego było podyktowane jego dwojaką naturą. Uświadamiało całe spektrum działania leków zawierających cykutę, począwszy od skutku najbardziej pożądanego, to jest wyleczenia pacjenta, przez różnego typu objawy związane z zatruciem, aż po śmierć. Z punktu widzenia ówczesnej medycyny był to też probierz wiedzy i określonych umiejętności lekarskich, które sprowadzały się ostatecznie do odpowiedniego przygotowania oraz zaaplikowania lekarstwa, zaś w przypadku zatrucia, do zastosowania skutecznego antidotum. Janusowe oblicze szczwołu jako potencjalnego corpus delicti znalazło swoje potwierdzenie także w źródłach prawa rzymskiego. Począwszy od czasów późnej republiki, trucicieli karano na podstawie ustawy Lex Cornelia de sicariis et veneficis wydanej w 81 r. p.n.e. przez rzymskiego dyktatora Korneliusza Sullę. Po objęciu władzy przez Oktawiana Augusta (27 r. p.n.e.), ustawa ta nie tylko nie została uchylona, ale przekształcono ją z czasem w powszechne prawo przeciwko zabójstwu (homicidium), a obowiązywała nawet po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego. W rzymskim prawie klasycznym już nie tylko umyślne (w celu zabicia człowieka), ale także nieumyślne (wskutek braku umiejętności bądź uważności) zaaplikowanie trucizny rodziło prawnokarną odpowiedzialność sprawcy przestępstwa.
这是药学和法律史上的一篇文章，其共同点是斑点小牛的janus脸。它是芹菜科的一种有毒植物，通常与雅典法院对苏格拉底的不公正判决有关。如今，斑点蜂经常被与有毒的茜草（Cicuta virosa L.）混淆，然而，这种茜草在古希腊并没有出现，也没有一位作者在他们的作品中提到它。斑点蜂是希腊罗马时期和拜占庭时期最著名的有毒植物之一。在古代，它的治疗特性也受到重视，将蜜蜂视为草药和许多药物制剂的组成部分。含有斑锥的处方是由最著名的古代医生、药剂师和植物学家开出的，如Kos的Hippopokrates，现代药理学的先驱Pedanios Dioscurydes和Claudius Galen，还有Aulus Cornelius Celsus、Cappadocia的Areteus、Marcellus Empiricsist等人。他们的发现随后得到了早期拜占庭医生的证实，如埃及的保罗或奥里巴西乌斯。古代诗人、哲学家和历史学家，如柏拉图、阿里斯托芬、老普林尼和科洛芬的尼科德，也写过关于周期的文章。蜜蜂的双重性决定了它在古代医学界的兴趣。它使含有西库塔的药物发挥了全方位的作用，从最理想的效果，即治愈患者，通过与中毒相关的各种症状，到死亡。从当时的医学角度来看，这也是对知识和某些医疗技能的考验，最终归结为药物的适当制备和应用，以及在中毒的情况下，使用有效的解药。Janus作为一个潜在的犯罪主体的面孔也在罗马法律来源中得到了证实。自共和国后期以来，投毒者一直受到罗马独裁者科尼利乌斯·苏拉于公元前81年颁布的《西西里岛和威尼斯法》的惩罚。屋大维-奥古斯都执政后（公元前27年），这项法律不仅没有被废除，而且最终被转化为一项反对谋杀的普遍法律（homicidium），甚至在西罗马帝国灭亡后仍然有效。在罗马古典法中，不仅是故意（为了杀人），而且是无意（由于缺乏技能或正念）使用毒药都会导致犯罪者承担刑事责任。
{"title":"Poison hemlock (Conium maculatum L.) in Ancient Medicine and Roman Law","authors":"Dagmara Skrzywanek-Jaworska, Konrad Tadajczyk","doi":"10.32383/farmpol/163606","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/163606","url":null,"abstract":"Jest to artykuł z zakresu historii farmacji oraz prawa, dla którego wspólnym mianownikiem jest janusowe oblicze szczwołu plamistego (gr. κώνειον; łac. Conium maculatum L.). To trująca roślina z rodziny selerowatych (Apiaceae), kojarzona zazwyczaj z niesprawiedliwym wyrokiem sądu ateńskiego na Sokratesa. Współcześnie szczwół plamisty jest nierzadko mylony z szalejem jadowitym (Cicuta virosa L.), który jednakże nie występował na terenie starożytnej Grecji i żaden z autorów nie wymieniał go w swoich dziełach.\u0000Szczwół plamisty był jedną z lepiej znanych roślin trujących, zarówno w starożytności grecko-rzymskiej, jak i w Bizancjum. W antyku doceniano również jego uzdrawiające właściwości, traktując szczwół jako ziele lecznicze i składnik wielu farmakologicznych preparatów.\u0000Recepty zawierające w swym składzie Conium maculatum przepisywali najsłynniejsi antyczni lekarze, aptekarze i botanicy, jak Hipppokrates z Kos, prekursor współczesnej farmakologii Pedanios Dioskurydes oraz Klaudiusz Galen, ale także Aulus Korneliusz Celsus, Areteusz z Kapadocji, Marcellus Empiryk, i inni. Ich ustalenia potwierdzili następnie lekarze wczesnobizantyjscy, jak Paweł z Eginy czy Orybazjusz. O cykucie rozpisywali się również starożytni poeci, filozofowie i historycy, jak Platon, Arystofanes, Pliniusz Starszy oraz Nikander z Kolofonu.\u0000Zainteresowanie szczwołem ze strony antycznego środowiska medycznego było podyktowane jego dwojaką naturą. Uświadamiało całe spektrum działania leków zawierających cykutę, począwszy od skutku najbardziej pożądanego, to jest wyleczenia pacjenta, przez różnego typu objawy związane z zatruciem, aż po śmierć. Z punktu widzenia ówczesnej medycyny był to też probierz wiedzy i określonych umiejętności lekarskich, które sprowadzały się ostatecznie do odpowiedniego przygotowania oraz zaaplikowania lekarstwa, zaś w przypadku zatrucia, do zastosowania skutecznego antidotum.\u0000Janusowe oblicze szczwołu jako potencjalnego corpus delicti znalazło swoje potwierdzenie także w źródłach prawa rzymskiego. Począwszy od czasów późnej republiki, trucicieli karano na podstawie ustawy Lex Cornelia de sicariis et veneficis wydanej w 81 r. p.n.e. przez rzymskiego dyktatora Korneliusza Sullę. Po objęciu władzy przez Oktawiana Augusta (27 r. p.n.e.), ustawa ta nie tylko nie została uchylona, ale przekształcono ją z czasem w powszechne prawo przeciwko zabójstwu (homicidium), a obowiązywała nawet po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego. W rzymskim prawie klasycznym już nie tylko umyślne (w celu zabicia człowieka), ale także nieumyślne (wskutek braku umiejętności bądź uważności) zaaplikowanie trucizny rodziło prawnokarną odpowiedzialność sprawcy przestępstwa.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46794176","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Paweł Radkowski, Justyna Opolska, Patrycja Bartosiewicz
Znieczulenie podczas ciąży lub związane z jej rozwiązaniem wymaga szczególnej ostrożności. Wiele anestetyków przechodzi przez łożysko, co może wpłynąć negatywnie na płód. Jest to spowodowane nie tylko dobrą rozpuszczalnością wielu leków w tłuszczach, ale również innymi czynnikami wpływającymi na transfer przez łożysko. Istnieją również ograniczenia metabolizmu leku po stronie płodu, co może powodować trudności adaptacyjne i depresję układu oddechowego, a także wpłynąć na wartość punktacji Apgar. W artykule omówiono także inne czynniki, mające wpływ na transfer łożyskowy leków anestetycznych. Warto również zwrócić uwagę na to, że u kobiety w ciąży dochodzi do zmiany farmakokinetyki wielu leków. Bezpieczeństwo stosowania leków u kobiety ciężarnej opisuje klasyczna klasyfikacja amerykańska FDA (Food and Drug Administration), która jest kluczowa przy rozważaniu skutków działania leku wobec matki i dziecka. Jednakże, w przypadku zagrożenia życia matki, można zastosować lek z kategorii pierwotnie niewskazanej do stosowania u kobiet w ciąży. W przypadku indukcji znieczulenia drogą dożylną, najkorzystniejszym lekiem będzie propofol. Zastosowanie niskiej dawki propofolu pozwala na uzyskanie zadowalającej adaptacji dziecka po urodzeniu oraz wysokiej punktacji Apgar. Niemniej jednak, należy unikać stosowania propofolu w ciąży, jeśli nie jest to niezbędne. Coraz więcej kobiet korzysta z farmakologicznych metod łagodzenia bólu podczas porodów naturalnych z zastosowaniem analgezji okołoporodowej. Sufentanyl jest dobrym lekiem do łagodzenia bólu podczas porodu drogami natury, gdyż pomimo szybszego przechodzenia przez łożysko względem fentanylu, osiąga mniejsze stężenie we krwi matki, co zmniejsza ryzyko depresji oddechowej u płodu. Benzodiazepiny to leki, które mają tendencję do kumulacji w organizmie i mogą spowodować tzw. ,,Zespół wiotkiego niemowlęcia''. W przypadku stosowania środków zwiotczających w trakcie ciąży, najlepszym wyborem jest sukcynylocholina - depolaryzujący środek zwiotczający, który działa szybko i krótko. W artykule przedstawiono tabelę zawierającą leki stosowane w znieczuleniu kobiety ciężarnej, z uwzględnieniem szybkości transferu przez łożysko, czasu działania leku, możliwych działań niepożądanych u płodu oraz ryzyka rozwoju wad wrodzonych.
{"title":"Effect of anesthetic drugs on the fetus. Literature review.","authors":"Paweł Radkowski, Justyna Opolska, Patrycja Bartosiewicz","doi":"10.32383/farmpol/165971","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/165971","url":null,"abstract":"Znieczulenie podczas ciąży lub związane z jej rozwiązaniem wymaga szczególnej ostrożności. Wiele anestetyków przechodzi przez łożysko, co może wpłynąć negatywnie na płód. Jest to spowodowane nie tylko dobrą rozpuszczalnością wielu leków w tłuszczach, ale również innymi czynnikami wpływającymi na transfer przez łożysko. Istnieją również ograniczenia metabolizmu leku po stronie płodu, co może powodować trudności adaptacyjne i depresję układu oddechowego, a także wpłynąć na wartość punktacji Apgar. W artykule omówiono także inne czynniki, mające wpływ na transfer łożyskowy leków anestetycznych. Warto również zwrócić uwagę na to, że u kobiety w ciąży dochodzi do zmiany farmakokinetyki wielu leków. Bezpieczeństwo stosowania leków u kobiety ciężarnej opisuje klasyczna klasyfikacja amerykańska FDA (Food and Drug Administration), która jest kluczowa przy rozważaniu skutków działania leku wobec matki i dziecka. Jednakże, w przypadku zagrożenia życia matki, można zastosować lek z kategorii pierwotnie niewskazanej do stosowania u kobiet w ciąży. W przypadku indukcji znieczulenia drogą dożylną, najkorzystniejszym lekiem będzie propofol. Zastosowanie niskiej dawki propofolu pozwala na uzyskanie zadowalającej adaptacji dziecka po urodzeniu oraz wysokiej punktacji Apgar. Niemniej jednak, należy unikać stosowania propofolu w ciąży, jeśli nie jest to niezbędne. Coraz więcej kobiet korzysta z farmakologicznych metod łagodzenia bólu podczas porodów naturalnych z zastosowaniem analgezji okołoporodowej. Sufentanyl jest dobrym lekiem do łagodzenia bólu podczas porodu drogami natury, gdyż pomimo szybszego przechodzenia przez łożysko względem fentanylu, osiąga mniejsze stężenie we krwi matki, co zmniejsza ryzyko depresji oddechowej u płodu. Benzodiazepiny to leki, które mają tendencję do kumulacji w organizmie i mogą spowodować tzw. ,,Zespół wiotkiego niemowlęcia''. W przypadku stosowania środków zwiotczających w trakcie ciąży, najlepszym wyborem jest sukcynylocholina - depolaryzujący środek zwiotczający, który działa szybko i krótko. W artykule przedstawiono tabelę zawierającą leki stosowane w znieczuleniu kobiety ciężarnej, z uwzględnieniem szybkości transferu przez łożysko, czasu działania leku, możliwych działań niepożądanych u płodu oraz ryzyka rozwoju wad wrodzonych.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46031010","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Paweł Błażej Szewczyk, M. Osowski, Bartłomiej Dorożyński, Ewa Szura
Kreatyna jest pochodną aminokwasu, pełniącą kluczową rolę w procesie pozyskiwania energii w organizmie człowieka. Powstaje z argininy, glicyny i metioniny. W ustroju magazynowana jest pod postacią kreatyny wolnej i fosfokreatyny (PCr), głównie w mięśniach szkieletowych. PCr stanowi wysokoenergetyczne fosforanowe źródło energii, wykorzystywane przy resyntezie adenozynotrójfosforanu (ATP), o szczególnym znaczeniu w sytuacjach stresowych (aktywność fizyczna, umysłowa, choroby), jak również w sytuacjach niedokrwienia/niedotlenienia komórek. Kreatyna ma także zdolność modulacji stężeń czynników wzrostu oraz maksymalizacji procesu powstawania komórek miosatelitowych, przyczyniając się do wzrostu masy mięśniowej. Pomijając suplementację, głównym źródłem pokarmowym kreatyny są produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego. Wśród osób unikających spożycia mięsa stężenie kreatyny jest istotnie obniżone. Najdłużej dostępną na rynku i najlepiej przebadaną formą chemiczną kreatyny jest monohydrat, charakteryzujący się wysoką biodostępnością, bezpieczeństwem stosowania oraz licznymi wynikami badań naukowych potwierdzających jego właściwości. Mimo mnogości form kreatyny dostępnych na rynku nie wykazano potencjału większego zwiększania mięśniowego stężenia kreatyny podczas ich stosowania. Kreatyna znajduje zastosowanie w wielu dyscyplinach sportu, szczególnie opartych o wysiłek o wysokiej intensywność, trwający do 30 sekund. W organizmie kobiety dochodzi do znacznych wahań stężenia kreatyny na przestrzeni życia oraz wraz ze zmianami cyklu menstruacyjnego, co wiązane jest z częstością występowania rozmaitych zaburzeń zdrowotnych, których częstotliwość i nasilenie wydają się być możliwe do zmiany poprzez podaż kreatyny. Praca stanowi podsumowanie aktualnego stanu wiedzy dotyczącego roli kreatyny w ustroju człowieka, możliwości jej zastosowania w suplementacji, protokołów stosowania, dawek suplementacyjnych oraz bezpieczeństwa suplementacji. Zawiera również odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania i problematyczne kwestie dotyczące suplementacji kreatyną.
{"title":"Supplementation for athletes – part 1 – creatine","authors":"Paweł Błażej Szewczyk, M. Osowski, Bartłomiej Dorożyński, Ewa Szura","doi":"10.32383/farmpol/166058","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/166058","url":null,"abstract":"Kreatyna jest pochodną aminokwasu, pełniącą kluczową rolę w procesie pozyskiwania energii w organizmie człowieka. Powstaje z argininy, glicyny i metioniny. W ustroju magazynowana jest pod postacią kreatyny wolnej i fosfokreatyny (PCr), głównie w mięśniach szkieletowych. PCr stanowi wysokoenergetyczne fosforanowe źródło energii, wykorzystywane przy resyntezie adenozynotrójfosforanu (ATP), o szczególnym znaczeniu w sytuacjach stresowych (aktywność fizyczna, umysłowa, choroby), jak również w sytuacjach niedokrwienia/niedotlenienia komórek. Kreatyna ma także zdolność modulacji stężeń czynników wzrostu oraz maksymalizacji procesu powstawania komórek miosatelitowych, przyczyniając się do wzrostu masy mięśniowej. Pomijając suplementację, głównym źródłem pokarmowym kreatyny są produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego. Wśród osób unikających spożycia mięsa stężenie kreatyny jest istotnie obniżone. Najdłużej dostępną na rynku i najlepiej przebadaną formą chemiczną kreatyny jest monohydrat, charakteryzujący się wysoką biodostępnością, bezpieczeństwem stosowania oraz licznymi wynikami badań naukowych potwierdzających jego właściwości. Mimo mnogości form kreatyny dostępnych na rynku nie wykazano potencjału większego zwiększania mięśniowego stężenia kreatyny podczas ich stosowania. Kreatyna znajduje zastosowanie w wielu dyscyplinach sportu, szczególnie opartych o wysiłek o wysokiej intensywność, trwający do 30 sekund. W organizmie kobiety dochodzi do znacznych wahań stężenia kreatyny na przestrzeni życia oraz wraz ze zmianami cyklu menstruacyjnego, co wiązane jest z częstością występowania rozmaitych zaburzeń zdrowotnych, których częstotliwość i nasilenie wydają się być możliwe do zmiany poprzez podaż kreatyny.\u0000Praca stanowi podsumowanie aktualnego stanu wiedzy dotyczącego roli kreatyny w ustroju człowieka, możliwości jej zastosowania w suplementacji, protokołów stosowania, dawek suplementacyjnych oraz bezpieczeństwa suplementacji. Zawiera również odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania i problematyczne kwestie dotyczące suplementacji kreatyną.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45273189","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：